Terytorium
Mezopotamia jest krainą geograficzno-historyczną, której terytorium znajduje się w dorzeczu dwóch wielkich azjatyckich rzek – Eufratu i Tygrysu. Nazwa tego obszaru jest więc połączeniem greckich słów
· mesos – znajdujący się pomiędzy,
· potamos – rzeka.
Polskim odpowiednikiem tego słowa jest więc „międzyrzecze” . Wbrew nazwie jednak, historyczna Mezopotamia nie obejmowała tylko terenu położonego dokładnie między rzekami, ale całe ich dorzecza.
Mezopotamia pokrywała się z obszarem obecnej północnej Syrii, południowo-wschodniej Turcji, całego Iraku i przygranicznych, zachodnich rubieży Iranu. Teren ten był bardzo zróżnicowany pod względem ukształtowania terenu i klimatu. Różnice geograficzne miały wpływ na tryb życia zamieszkujących go ludzi – stąd każdy z obszarów Mezopotamii odznaczał się pewną specyfiką i inaczej przebiegała historia każdego z nich.
Warunki naturalne
Przyjrzyjmy się warunkom naturalnym panującym na terenie Mezopotamii począwszy od jej zachodnich obszarów.
Na zachód od Eufratu rozciąga się olbrzymia pustynia Syryjska, która w starożytności była bramą dla kolejnych fal koczowników zalewających żyzne równiny Mezopotamii. Właśnie tędy przybywali liczni, często nieproszeni goście, którzy co kilkaset lat zmieniali oblicze krainy między dwiema rzekami, zwabieni jej urodzajem i bogactwem.
Dalej na wschód, pomiędzy Eufratem a Tygrysem, w ich górnym i środkowym biegu, rozciąga się Al Dżazira (arab. „wyspa”), równinny obszar, urozmaicony licznymi niewysokimi wzgórzami. Ze względu na obfite opady deszczu, nie istniała potrzeba prowadzenia prac irygacyjnych. Al Dżazirę pokrywały przede wszystkim pastwiska, na których tysiące lat temu pasterze hodowali stada owiec, bydła i koni. Nad samym Tygrysem i jego wschodnimi dopływami, aż po góry Zagros, znajduje się kraina, w której, w epoce neolitu narodziło się rolnictwo. Wznoszą się tam potężne góry, z ich stoków spływają dopływy Tygrysu. W dolinach rzecznych panowały dobre warunki do uprawy zbóż, a na nasłonecznionych, łagodnych stokach dojrzewała winorośl.
Zejdźmy na samo południe, na skraj dzisiejszego Iraku, gdzie znajduje się delta Eufratu i Tygrysu. Obecnie rzeki te łączą się w swym dolnym biegu, tworząc jedną Szatt al-Arab, ale w czasach, o których mówimy, każda miała własne ujście. Znajdowały się one bardziej na północ od miejsca, w którym teraz Szatt al-Arab wpływa do Zatoki Perskiej, gdyż w ciągu kilku tysięcy lat linia brzegowa przesunęła się znacznie na południe. W starożytności były to tereny bagniste, porośnięte nieprzebranymi szuwarami, trzcinami tak wysokimi i twardymi, że można było budować z nich domy mieszkalne.
Nieco na północ od ujścia Eufratu i Tygrysu, na obszarze kilkuset kilometrów wzdłuż ich biegu, a po miejsce, gdzie obecnie znajduje się stolica Iraku – Bagdad, kilka tysięcy lat temu powstały wielkie cywilizacje Mezopotamii.
Najbardziej na południe wysunięte było miasto
Bibliografia:
· Encyklopedia Popularna PWN
· „Mezopotamia”, Georges Roux, wyd. DIALOG, W-wa 2003
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz