Sytuacja społeczna dawniej i dziś w Egipcie

 

Dawniej

Społeczeństwo egipskie stanowiło silnie zhierarchizowaną  strukturę, w której wszystkie warstwy miały wyraźnie określone obowiązki i przywileje, a każdy człowiek znał swoje miejsce.

Na szczycie piramidy społeczności egipskiej stał boski faraon - właściciel całego kraju i wszystkich jego mieszkańców; król, naczelny kapłan, sędzia oraz wódz armii. Ale oprócz tego był kimś więcej - faraon zajmował pośrednie stanowisko pomiędzy boga­mi i ludźmi. Był uważany za syna boga Re, człowieka, który po śmierci zjednoczy się z Ozyrysem.

 

Ważną grupą społeczną w starożytnym Egipcie byli kapłani. Każdy z nich służył określonemu bogu, a także był związany z konkretną świątynią. Kapłani byli ludźmi wykształconymi, znali pismo, prowadzili obserwacje astronomiczne. W bogatych i wielkich świątyniach poświęconych naczelnym bogom Egiptu kapłani mieli wielu pomocników. Wśród nich byli przede wszystkim śpiewacze i śpiewaczki, tancerze, pisarze, a także ludzie przygotowujący wszystko to, co potrzebne było do sprawowania kultu. Kapłanów obowiązywały rygorystyczne przepisy postępowania w celu zapewnienia im czystości rytualnej. Musieli być obrzezani, nie mogli mieć owłosienia na całym ciele, dlatego golili nawet brwi. Nosili wyłącznie szaty wykonane z lnu, a także powstrzymywali się

 od jedzenia niektórych potraw. 

  

Świątynia Ramzesa II w Abu Simbel

Niżej nieco w hierarchii społecznej starożytnego Egiptu byli urzędnicy.  Jako nieliczna grupa w społeczeństwie potrafili czytać i pisać. Pełnili funkcje administracyjne i sądownicze.

Najwyższą warstwę wśród nich stanowili nomarchowie, czyli urzędnicy administrujący w poszczególnych okręgach w państwie, tzw. Nomach. Poszczególnymi prowincjami, nomami, kierowały lokalne rody arystokratycz­ne. Nomarchowie, stanowiący grupę uprzywilejowaną, byli potomkami wo­dzów, którzy stali na czele przed dynastycznych plemion Doliny Nilu. Z począt­ku urząd nomarchy pochodził z królew­skiej nominacji, później stał się dziedzicz­ny, tak iż powstawały lokalne, książęce dynastie.

 

Pod urzędnikami w strukturze społecznej starożytnego Egiptu umieścić należy ludność miejską. Byli to przede wszystkim kupcy, rzemieślnicy.  Zarówno kupcy jak i rzemieślnicy byli wewnętrznie zróżnicowani pod względem majątkowym.

Osobną grupę stanowili żołnierze. Elitą armii egipskiej byli wojownicy powożący rydwanami. Wywodzili się oni przede wszystkim z rodów arystokratycznych. Niżej nieco lokowali się zwykli żołnierze. Byli oni słabo opłacani i powoływanymi jedynie w razie szczególnego zagrożenia.

Górne warstwy społeczeństwa stanowiły jednak stosunko­wo niewielką grupę.

 Do najniższej i najliczniejszej warstwy należeli piesi żołnierze, robotnicy, słudzy i chłopi, uprawiający ziemię należącą do faraona, ka­płanów lub arystokracji. Pracą na roli, hodowlą zwierząt i ogrodnictwem trud­niła się większość ludności.

Na ogół chłopów organizowano w rodzaj cywilnej armii, dzieląc na oddziały, składające się z 50 do 100 ludzi. Tworzyły je małe pięcioosobowe zespoły, pod rozkazami przodowników. Związki rodzinne mogły być brutalnie lekceważone, jeśli członkowie rodziny nie mieścili się w sztywnym systemie zespołów. Dopiero po wydarzeniach Pierwszego Okresu Przejściowego nastąpiła stopniowa poprawa losu chłopów. Nie traktowano ich tak anonimowo i za­częto liczyć się z ich życiem prywatnym. Za cza­sów Nowego Państwa podział ziemi na „pola fara­ona", czyli małe, równe działki, zapewniające utrzy­manie dla pojedynczej rodziny, zwiastował prze­obrażenie pańszczyźnianego chłopa w wolnego rol­nika. Te skrawki ziemi były dziedziczne, chociaż w dalszym ciągu stanowiły część wielkiego majątku króla bądź nomarchy. Rolnik płacił odtąd czynsz i był panem swych spraw w znacznie większym za­kresie niż przedtem.

Najniżej w hierarchii społecznej starożytnego Egiptu znajdowali się niewolnicy. W państwie faraonów było ich stosunkowo niewielu. Pochodzili z reguły spoza Egiptu, głównie z Palestyny, Syrii, czy z wnętrza Afryki. Stanowili cenną część łupów wojennych w kampaniach kończących się sukcesami. Stanowili przede wszystkim służbę domową zamożnych ludzi.

 Dziś

Obecnie nazwa oficjalna Egiptu brzmi Arabska Republika Egiptu. Egipt jest republiką prezydencką. Prezydent sprawuje rządy w kraju i nie są podzieleni na klasy społeczne. Ludność Egiptu jest niemal wyłącznie arabskojęzyczna. Około 90% populacji stanowią muzułmanie, głównie sunnici. Oprócz nich w Egipcie żyje ok. 8 mln (ok. 10%) chrześcijan, głównie Koptów, czyli wiernych wyznania dominującego w Egipcie przed podbojami arabskimi. Ich cechą charakterystyczną jest wytatuowany – zazwyczaj na ręce – krzyż. Za założyciela wspólnoty uważa się św. Marka Ewangelistę. Mimo posługiwania się obecnie językiem arabskim część z nich nie uważa się za Arabów. Na obszarze Pustyni Zachodniej występują plemiona Berberów, w dolinie Górnego Nilu pojedyncze osady ludności negroidalnej. W miastach zamieszkuje około 47% ludności.

• Ustrój polityczny: republika semiprezydencka
• Główne partie polityczne: Partia Konstytucyjna, Egipska Partia Socjaldemokratyczna, Demokratyczna Partia Robotnicza, Partia Wolności, Egipski Ruch Patriotyczny, Arabska Demokratyczna Partia Nasserystyczna
• Parlament: Izba Reprezentantów składa się z 450 deputowanych wybieranych co 5 lat 
• Konstytucja z 18 stycznia 2014

Źródła:

Starożytne Cywilizacje - Podróż przez tysiąclecia - Egipt